اتانازی صنعت دی کلسیم فسفات

 آنهاییکه قدیمی صنعت دامپروری هستند در دهه شصت به خوبی به یاد دارند که تولید دی کلسیم فسفات در داخل کشور امری رویایی بود. 


 دی کلسیم فسفات از کارخانجات خارجی وارد می شد و تکنولوژی ساخت آن جز دانش فنی رده بالا طبقه بندی می شد. 


 به مدد کارآفرینان این مرزو بوم ، تکنولوژی ساخت این کالا بومی شد. عمدتا ماشین آلات کارخانجات فسفات سازی به مدد مهندسین داخلی ساخته شد. 


 این تلاش سرمایه گذاران و متخصصین منجر به آن شد که در دهه هفتاد نیاز کشور به کلسیم فسفات به طور کامل به وسیله تولید کنندگان داخلی صنعت فسفات سازان تامین گردید. 


ساخت دی کلسیم فسفات حاصل اختلاط اسید فسفریک و کربنات کلسیم می باشد. 

 


ایران بهترین منابع کربنات کلسیم دنیا را دارد . 

 


  از نظر اسید فسفریک مقدار کمی با گرید خوراکی و درصد خلوص ۸۵ درصدH3Po4 در پارچین تولید می شود و تولید کننده دیگر اسید فسفریک با گرید صنعتی در بندر امام که قدمتی بالغ بر چهار دهه دارد و هدف از ساخت آن کارخانه در بدو امر تولید کودهای فسفاته بوده است. 


  در بدو پیدایش صنعت کلسیم فسفات ، اسید فسفریک مورد نیاز صنعت دام و طیور و آبزیان از محل واردات توسط بازرگانی پتروشیمی از مراکش و تونس وارد و توزیع می شد. این اسید فسفریک وارداتی زمینه توسعه کارخانجات دی کلسیم فسفات را فراهم کرد و کار به جایی رسید که تعداد کارخانجات ساخت دی کلسیم فسفات به بالغ بر یکصد کارخانه کوچک و بزرگ فعال رسید. 


  کارخانجات دی کلسیم فسفات به چنان رشدی رسیدند که به فکر صادرات به کشورهای همسایه افتادند و حتی در نمایشگاه‌های بین المللی اروپایی به عنوان یک تامین کننده حضور می‌یافتند و عرض اندام می کردند. 


  مشکلی که رخ داد با توجه به ذخایر غنی خاک فسفات در ایران فکری برای تولید اسید فسفریک مناسب با خاک ایرانی در طول سه دهه گذشته صورت نگرفت. 


  زمانیکه مشکلات ارزی برای واردات خارجی شروع شد  به عنوان تنها گزینه تولید داخلی ،تمام توجه صنعت دی کلسیم فسفات به تولید کننده بندر امام معطوف شد، کارخانه ای فرسوده که سهامدار عمده آن سرمایه گذار ترکیه ای است و رسالت ان تولید اسید فسفریک برای تولید کود شیمیایی فسفاته بوده است و از همه مهمتر چهار دهه قبل بر پایه خوراک خاک فسفات مراکشی خط تولید ان طراحی شده است و عملا امکان خوراکدهی کارخانه به طور کامل با خاک فسفات ایرانی ندارد،حالا این ساختار نا متناسب باید منجی صنعت بالغ دی کلسیم فسفات دامی گردد.در این موقع است که ادم یادضرب المثل کوری عصاکش کور دگر شود، می افتد. 


  تیر خلاص بر صنعت دی کلسیم فسفات سازان زمانی زده شد که علیرغم آنکه طبق قانون حمایتی از صنعت دام و طیور و ابزیان ، این صنعت از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف است، اما در کمال تعجب از صنعت دی کلسیم فسفات بابت خرید اسید فسفریک به عنوان ماده اولیه کارخانجات ارزش افزوده دریافت می گردد، هزینه ای که تولید کنندگان نمی‌توانند از مشتریانشان دریافت کنند و فقط قیمت تمام شده را بالا می برد و در عین ناباوری اگر دی کلسیم فسفات به عنوان محصول تمام شده از خارج کشور وارد گردد معاف از ارزش افزوده می گردد. 

  حدودا سالیانه صنعت دام و طیور و آبزیان بابت خوراک مرغ گوشتی، مرغ تخمگذار ، مرغ مادر، بوقلمون ، گاو شیری، گاو پرواری و خوراک ابزیان به صد هزار تن دی کلسیم فسفات نیاز دارد ، با توجه به سیاستهای غیر اصولی که برای صنعت تولید کلسیم فسفات گرفته شد ، طبق امار جهاد کشاورزی در سال ۱۳۹۶ تولید دی کلسیم فسفات کشور به 65 هزار تن کاهش یافته است. 


  امروزه متاسفانه شاهد آن هستیم که کسانیکه قریب سه دهه تلاش برای قوت نهال صنعت دی کلسیم فسفات سازی ایران کرده اند به علت عدم پشتیبانی اساسی از این صنعت ، امروز به این می اندیشند که بهتر است به جای تولید، محصول تمام شده وارد کنند . 


  خوب به قول شاعر تو خود بخوان حدیث مفصل، از این مجمل، که ما را به نتیجه اتانازی صنعت دی کلسیم فسفات می‌رساند.