اسیدهای چرب امگا-3 و سیستم ایمنی
سیستم ایمنی خط دفاعی بدن در مقابل پاتوژن‌ها مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها است. دستگاه ایمنی شامل سلول‌های دفاعی و مکانیسم‌های مستقل از سلول است. سلول‌های ایمنی دو دسته کلی دارند: 1) سلول‌های ایمنی ذاتی مانند ماکروفاژها، نوتروفیل‌ها و… که به‌صورت غیراختصاصی عمل می‌کنند، 2) سلول‌های ایمنی اکتسابی مانند سلول‌های B و T که اختصاصی‌تر عمل می‌کنند ولی عملکرد آن‌ها با تأخیر بیشتری نسبت به دسته اول آغاز می‌شود.
تغذیه سالم و متوازن برای تنظیم فعالیت صحیح هر موجود و سیستم ایمنی مؤثر آن ضروری است. چندین عامل تغذیه‌ای بعنوان فاکتورهای تنظیم‌کننده فعالیت ایمنی بدن شناخته شده‌اند. از آن جمله می‌توان به ریزمغذی‌ها مثل ویتامین دی یا مواد مغذی پرنیاز مانند اسیدهای چرب اشاره کرد. مکانیسم اثر اسیدهای چرب دارای چند پیوند غیراشباع سال‌هاست که مورد بررسی قرارگرفته است و در میان این اسیدهای چرب نقش انواع اسید چرب امگا-3 ازجمله آلفا لینولنیک اسید (ALA)، ایکوزاپنتانوئیک اسید (EPA) و دکوزاهگزانوئیک اسید (DHA) بیشتر موردتوجه واقع‌شده‌اند.
آلفا لینولنیک اسید در دانه‌ها و مغزهای گیاهی یافت می‌شود، درحالی‌که EPA و DHA بیشتر در روغن ماهی یافت می‌شوند.
اثر اسیدهای چرب امگا-3 بر عملکرد ماکروفاژها
ماکروفاژ ها می‌توانند الگوهای مولکولی پاتوژن ها را به کمک TLR ها تشخیص داده و فرایند پاک‌سازی پاتوژن ها را با بلعیدن آن‌ها و ترشح مولکول‌های ضد میکروب مانند رادیکال‌های آزاد اکسیژن شروع کنند. در مرحله بعد پپتیدهای آنتی‌ژنی تولید می‌کنند تا این سلول‌های پاتوژن را به سلول‌های ایمنی اکتسابی معرفی کنند.
از سال‌ها پیش اسیدهای چرب امگا3 بعنوان افزایش دهنده توان ایمنی سازی ماکروفاژها معرفی شده است: تولید و ترشح سیتوکین و کیموکین ها، بهبود ظرفیت بلع مهاجم (فاگوسیتوزیس) و قطبی کردن ماکروفاژ های مورد نظر برای هدف.
حضور اسیدهای چرب امگا3 (EPA و DHA) منجر به افزایش بیان ژن‌های ترشح‌کننده سیتوکین ها و کیموکینها می‌شود. امگا3 ها (EPA و DHA) می‌توانند مقدار تولید رادیکال‌های آزاد اکسیژن تولیدی توسط نوتروفیل ها را افزایش دهند.
مدارکی موجود است که نشان می‌دهد منابع اسیدهای چرب امگا3 باعث تبادل بهتر پیام‌های عصبی در سیستم اعصاب مرکزی می‌شود. در مطالعه ای که توسط مرکز پزشکی دانشگاه نبراسکا انجام‌شده مشاهده‌شده است که حضور اسیدهای چرب امگا3، التهاب و مشکلات ناشی از بیماری برونشیت مزمن را کاهش می‌دهد و بیمار رو به بهبودی می‌رود. درحالی‌که بالا بودن سطح امگا6 خوراک موجب افزایش التهاب و کاهش عملکرد ریه می‌شود.
منابع امگا-3
منابع گیاهی امگا 3 دارای مقادیر بسیار زیادی آلفا لینولنیک اسید (ALA) هستند ولی آنچه به‌عنوان منابع مؤثر امگا 3 در بدن اهمیت دارد و بدن ما قادر به سنتز آن نیست، دو اسید چرب دیگر امگا 3 یعنی EPA و DHA هستند که تنها در منابع دریایی یافت می‌شوند. بدن انسان و حیوانات قابلیت تبدیل این اسیدهای چرب را به مقدار بسیار کمی از ALA دارد. به همین دلیل تأمین نیازهای اسیدهای چرب غیراشباع ضروری (EPA و DHA) ضروری است.
امگا3 های ضروری به مقدار کمی در چربی‌های حیوانی غیر دریایی وجود دارند ولی برای تأمین نیاز بدن باید حتماً از غذاهای دریایی یا مکمل‌های بر پایه آن‌ها استفاده کرد.
می‌توان بعضی مواد خوراکی مانند تخم‌مرغ را با امگا3 غنی‌سازی کرد. برای مثال خوراندن روغن‌های ماهی بر پایه سالمون مانند “سالومگا“ به مرغ‌های مادر می‌تواند پروفایل اسیدهای چرب تخم‌مرغ را به سمت مقادیر بالاتر EPA و DHA سوق دهد و ازاین‌جهت باعث بهبود باروری تخم‌مرغ‌هایی شود که به جوجه‌کشی می‌روند. اگر این مکمل‌ها به مرغ‌های تخم‌گذار خورانده شود امگا3 موجود در تخم‌مرغ مورد مصرف انسان افزایش می‌یابد و عملکرد دستگاه ایمنی بهبود می‌یابد.