ویروس کرونا خانوادهای از ویروسهای RNA دار هستند. به این دلیل به آنها کرونا میگویند که روی پوشش لیپیدی خود، لایهای از پروتئین دارند که به شکل تاج (Crown) هستند. بعضی سویههای این ویروسها میتوانند بین انسان دام مشترک باشند و منتقل شوند.
در انسانها کرونا ویروسها بیماریهایی مانند سرماخوردگی تا بیماریهای حادی مانند MERS و سارس ایجاد میکنند.
نوع ناشناختهای از پنومونی در دسامبر 2019 در ووهان چین گزارش شد که بعد معلوم شد گونهای از کرونا ها است.
آیا حیوانات مسئول بروز COVID-19 در انسان هستند؟
تاکنون رایجترین روش انتقال این ویروس از انسان به انسان بوده است. شواهد موجود نشان میدهد که این ویروس منشأ حیوانی دارد. تحقیقات روی شناسایی منبع حیوانی و گونه حیوان انتقالدهنده آن در حال انجام است. تاکنون مدرک مستدلی برای شناسایی منابع انتقال این ویروس از حیوان به انسان به دست نیامده است.
توالی ژنوم این ویروس نشان میدهد که بسیار نزدیک به ویروسهایی است که معمولاً در بدن خفاشهای نعل اسبی پیدا میشوند.
چه جنبههای احتیاطی باید در برخورد با حیوانات زنده یا فراوردههای حیوانی در نظر گرفته شود؟
اگرچه هنوز منبع این ویروس بهدرستی شناسایی نشده است ولی بر اساس توصیههای سازمان جهانی بهداشت (WHO)، در هنگام حضور در معرض فراوردههای حیوانی و حیوانات زنده باید دستورالعملهای بهداشتی بهدقت رعایت شوند. از این جمله میتوان به شستشوی منظم دستها با آب و صابون و خودداری از دست زدن به چشمها، دهان و بینی بعد از دست زدن به حیوانات اشاره کرد. از هرگونه تماس با سایر حیوانات مثل جوندگان، گربه، خفاش، پرندگان و… در مزارع باید اجتناب کرد. در تماس با مدفوع و ضایعات مزارع باید احتیاط کافی را در نظر گرفت. استفاده از شیر و گوشت درصورتیکه خود دام سالم باشد و این مواد بهخوبی پختهشده و حرارت ببینند ایمن است.
موارد احتیاطی در مورد حیوانات خانگی
تاکنون هیچ مدرکی دال بر انتقال COVID-19 از حیوانات خانگی به انسان گزارش نشده است. حتی موردی از ابتلای خود این حیوانات به COVID-19 نیز گزارش نشده است.
تحلیل مولکولی اپیدمی موجود در مراحل اولیه نشان داده است که توالی ژنوم این ویروس حدود 88% شبیه به کرونا ویروس بیماریزا برای خفاشها است درحالیکه این تشابه برای کرونا ویروسهای موجود در بدن دامهای اهلی کمتر از 66% است. آزمایشهای زیادی روی نمونههایی از بدن خوکها، طیور، سگها و سایر حیوانات خانگی انجامشده است ولی همه آنها منفی بودهاند که نشاندهنده آن است که تاکنون نشانی از حضور یا انتقال این ویروس توسط حیوانات موجود نیست.
علاوه بر اینها، از زمان شیوع این ویروس، سازمانهای مسئول و مرتبط با تهیه، تولید و توزیع محصولات دامی و کشاورزی با حساسیت بیشتری بر این فرایندها نظارت میکنند و همه اینها منجر به این شده که تاکنون گزارشی از ابتلا به این بیماری براثر مصرف فراوردههای دامی مشاهده نشود.
باوجود همه این موارد، به خاطر داشته باشید برابر توصیه سازمانهای ناظر بهداشتی، این ویروس در دماهای بسیار پایین پایدار است و برای از بین بردن حضور احتمالی آن روی مواد غذایی (که امکان ضدعفونی آنها با مواد شیمیایی میسر نیست)، حرارت بالا نیاز است. بر اساس گزارشی که توسط سازمان جهانی بهداشت منتشرشده این ویروس در دمای 100 درجه سانتیگراد تا 20 دقیقه زنده میماند. ازاینرو از مصرف فراوردههای خام یا نیمهپخته خودداری کنید.